Çin, çok büyük nadir toprak elementi rezervleri keşfetti; bu, Türkiye ile rekabeti nasıl etkileyecek?

Çin’in güneybatı Yunnan eyaletinde 1,15 milyon tonluk son derece büyük bir nadir toprak elementi yatağı keşfedildi.

Global Times’ın haberine göre, bunun Çin’deki en büyük orta ve ağır nadir toprak yatağı olması bekleniyor. 1.15 milyon tonluk potansiyel kaynağa sahip yeni rezervin 470.000 tondan fazlası praseodim ve neodimyum gibi önemli nadir toprak elementlerinden oluşuyor.

China Geological Survey tarafından yapılan duyuruda, “Bu keşif, Çin’in nadir toprak kaynaklarındaki liderliğini güçlendirmek, nadir toprak sanayi zincirini geliştirmek ve Çin’in orta ve ağır nadir toprak kaynaklarındaki stratejik hakimiyetini daha da pekiştirmek için çok önemlidir.” ifadesine yer verildi.

Toplam 17 metalik elementten oluşan nadir toprak elementleri (REE’ler), birçok yüksek teknolojili cihazın önemli bir bileşenidir. Özellikle cep telefonları, sabit diskler, monitörler, elektrikli ve hibrit otomobiller dahil 200’den fazla üründe kullanılıyorlar.

Öte yandan mıknatıs, lazer, radar ve sonar sistemlerinde de kullanılan bu unsurlar savunma sanayinde de önemli bir yer tutuyor.

Örneğin ABD’li havayolu Lockheed Martin’in geliştirdiği F-35 savaş uçaklarının her biri, gelişmiş hedefleme sistemlerinin kullanımına yönelik olarak yaklaşık 400 kilogram itriyum, terbiyum ve diğer nadir toprak elementlerini içeriyor.

ABD Jeoloji Araştırması’na göre Çin, 44 milyon ton rezerviyle dünyanın en büyük nadir toprak üreticisidir.

Geçtiğimiz yıl Çin’in nadir toprak elementleri ihracatı %6 artışla 55.431,1 tona yükseldi. Ancak ihracatın değeri %36 düşüşle 488,8 milyon ABD dolarına geriledi.

Eskisehir’de dev maden yatağı keşfedildi

Eskişehir’de 2022 yılında 694 milyon tonluk nadir toprak elementi rezervinin bulunmasıyla ciddi bir tartışma başladı. Tartışmanın odak noktası Türkiye’nin bu yeni keşifle Çin’in hakim konumunu sarsıp sarsamayacağıydı.

Bu keşifle Türkiye, Çin’le birlikte dünyanın en büyük rezerv alanlarından biri haline geldi. Ancak Türkiye’nin Eşşehir-Beylikova sahasındaki bazı rezervlerin düşük kalitede olduğu, yani elementlerin işlenmesinin ve ekonomik olarak değerlendirilmesinin daha zor olduğu bilinmektedir.

Çin’deki rezervler genellikle daha kalitelidir ve ekonomik olarak işlenmesi daha kolaydır. Çin, güçlenen tedarik zincirleri sayesinde nadir toprak işleme kapasitesini de yıllar içinde artırarak zirveye ulaşmayı başardı.

1993 yılında nadir toprak üretiminin %38’i Çin’de, %33’ü Amerika Birleşik Devletleri’nde, %12’si Avustralya’da ve %5’i Malezya ve Hindistan’daydı.

Ancak 2008 yılında Çin, dünyadaki nadir toprak üretiminin %90’ından fazlasını gerçekleştiriyordu. 2011 yılında Çin küresel üretimin %97’sini gerçekleştiriyordu. Şu anda küresel nadir toprak üretiminin %60-70’i Çin’de gerçekleşmektedir.

İstatistikler, Çin’in nadir toprak rezervlerinin küresel rezervlerin yaklaşık %37’sini oluşturduğunu gösteriyor. Türkiye’deki keşiften önce Vietnam, Brezilya ve Rusya küresel rezervlerin sırasıyla yüzde 18,33’ünü, yüzde 17,5’ini ve yüzde 17,5’ini oluşturuyordu.

Çin’in gücü tedarik zincirinden geliyor

Bugün Çin, nadir toprak elementlerinin üretimi için güçlü bir sanayi zincirine sahiptir. Global Times’a göre Çin’i nadir toprak tedarik zincirinde lider yapan şey, ülkenin sanayi zinciri kurmadaki başarısıdır.

Öte yandan teknolojinin gelişmesiyle birlikte bu unsurlar giderek önem kazandıkça birçok ülke tedarik zinciri oluşturma çalışmalarına hız veriyor. Türkiye de bu ülkeler arasında yer alıyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Eskişehir’deki keşfin ardından yaptığı açıklamada, nadir toprak üretimine başlayacaklarını söyledi. Erdoğan, “Tesis tam kapasiteye ulaştığında hedefimiz yılda 10 bin ton nadir toprak oksit, 72 bin ton barit, 70 bin ton fluorspat ve 250 ton toryum olmak üzere 570 bin ton cevher üretmektir” dedi. .